Đây là lần đầu tiên Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam chủ trì một phiên họp của Hội đồng Bảo an và là hoạt động ngoại giao đa phương quan trọng đầu tiên của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc kể từ sau Đại hội lần thứ XIII của Đảng.
Nội dung của phiên thảo luận là hợp tác Liên hợp quốc với các tổ chức khu vực trong xây dựng lòng tin và đối thoại nhằm ngăn ngừa, giải quyết xung đột...
Xây dựng lòng tin, đối thoại
Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang, Phiên Thảo luận mở Cấp cao của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) về chủ đề “Tăng cường hợp tác giữa LHQ và các tổ chức khu vực trong thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa, giải quyết xung đột” do Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì ngày 19/4 là sự kiện điểm nhấn đặc biệt quan trọng mà Việt Nam chủ trì tổ chức trên cương vị Chủ tịch HĐBA, cơ quan quan trọng hàng đầu của LHQ có trách nhiệm ngăn ngừa chiến tranh, xung đột, duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Phiên thảo luận Cấp cao này có ý nghĩa và tính chất rất quan trọng với các lý do:
Thứ nhất, đây là hoạt động đối ngoại đa phương đầu tiên có sự tham dự của Lãnh đạo Cấp cao ta ngay sau thành công tốt đẹp của Đại hội Đảng lần thứ XIII, đồng thời cũng là lần đầu tiên Lãnh đạo Cấp cao của ta chủ trì một sự kiện quan trọng của HĐBA. Đây là dịp để chúng ta gửi thông điệp ở cấp cao nhất của Đảng và Nhà nước ta tới cộng đồng quốc tế về những định hướng, tầm nhìn và khát vọng phát triển của đất nước do Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra, khẳng định mạnh mẽ đường lối đối ngoại hòa bình, độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế một cách toàn diện, sâu rộng và có hiệu quả. Sự kiện này cũng sẽ là dịp để chúng ta thể hiện uy tín, vị thế của đất nước và phát huy vai trò, đóng góp có trách nhiệm cho các vấn đề về hòa bình, an ninh thuộc quan tâm chung của khu vực và quốc tế, góp phần triển khai các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương.
Thứ hai, việc chủ trì Phiên thảo luận mở này của HĐBA nhằm phát huy đà thành công của năm Chủ tịch ASEAN 2020, đồng thời tiếp nối và nâng tầm sáng kiến và kết quả của Phiên họp của HĐBA về “Hợp tác giữa ASEAN và LHQ” do ta chủ trì (tháng 1/2020) trong lần đầu tiên trong nhiệm kỳ làm Chủ tịch HĐBA. Qua đó, giúp thể hiện sự gắn kết giữa vai trò là thành viên tích cực, có trách nhiệm của ASEAN với trọng trách Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an nhiệm kỳ 2020-2021 và hiện đang là Chủ tịch Hội đồng Bảo an tháng 4/2021.
Cùng với nỗ lực của từng nước thành viên, ASEAN đã có những đóng góp quan trọng biến Đông Nam Á từ một khu vực của bất ổn với các xung đột, tranh chấp thành một khu vực của hòa bình và hợp tác phát triển, của lòng tin và đối thoại, và đang phấn đầu xây dựng Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng, với mục tiệu xây dựng một cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. ASEAN sẵn sàng chia sẻ những bài học, kinh nghiệm quý báu của mình, đồng thời cũng lắng nghe ý kiến của các tổ chức khu vực khác để tăng cường hợp tác hiệu quả với LHQ trong việc hiện thức hóa nghị sự hòa bình và phát triển bền vững khắp nơi trên thế giới.
Thứ ba, thông qua sự kiện này, chúng ta sẽ thể hiện sự quan tâm cao của Việt Nam đối với việc phát huy vai trò của các tổ chức khu vực cũng như hợp tác giữa LHQ với các tổ chức khu vực, trong đó có ASEAN, trong tiến trình duy trì hòa bình, ổn định, phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong ngăn ngừa xung đột nói riêng. Điều này mang tính thời sự, rất có ý nghĩa và giá trị thiết thực, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, cạnh tranh nước lớn gia tăng, các điểm nóng xung đột, bất ổn tiếp diễn tại nhiều nơi trên thế giới, thiếu hụt lòng tin giữa các quốc gia, vẫn tiếp diễn nhiều hành động đơn phương, áp đặt đi ngược lại luật pháp quốc tế, thì cộng đồng quốc tế rất quan tâm và mong muốn có được môi trường quốc tế hoà bình, ổn định dựa trên nền tảng là lòng tin và đối thoại. Lòng tin và đối thoại cũng sẽ là cơ sở ngày càng quan trọng để giúp ngăn ngừa và giải quyết xung đột từ sớm, từ xa và mang lại những kết quả bền vững về lâu dài.
Thứ tư, việc ta lựa chọn chủ đề này, cùng với hai chủ đề của hai phiên thảo luận điểm nhấn khác trong tháng Chủ tịch Hội đồng Bảo an là khắc phục hậu quả bom mìn và bảo vệ cơ sở thiết yếu đối với sự sống của người dân sẽ thể hiện sự liên thông với chủ trương là “Đối tác vì một nền hoà bình bền vững” mà ta xác định là phương châm trọng tâm xuyên suốt của nhiệm kỳ Uỷ viên không thường trực HĐBA, qua đây truyền tải thông điệp lan toả tới cộng đồng quốc tế về một đất nước Việt Nam yêu chuộng hoà bình, năng động, đổi mới, chủ động và tích cực hội nhập, sẵn sàng đóng góp nhiều hơn nữa cho sự nghiệp hoà bình, an ninh và phát triển trên thế giới.
Việt Nam khẳng định cam kết, nỗ lực giải quyết các thách thức toàn cầu
Cũng liên quan đến phiên thảo luận, ông Đỗ Hùng Việt, Vụ trưởng Vụ các Tổ chức quốc tế, Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, ngay từ khi xây dựng các chủ đề ưu tiên cho nhiệm kỳ Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc 2020-2021, Việt Nam đã xác định thúc đẩy vai trò của các tổ chức khu vực trong hợp tác với Hội đồng Bảo an nói riêng và với Liên hợp quốc nói chung.
Đây cũng là sự kế thừa và tiếp nối những thành quả đạt được trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2020 và sáng kiến của Việt Nam trong tháng Chủ tịch Hội đồng Bảo an lần thứ nhất (tháng 1/2020) khi tổ chức phiên họp lần đầu tiên của Hội đồng Bảo an với chủ đề "Hợp tác giữa Liên hợp quốc và ASEAN."
Phiên thảo luận cấp cao trực tuyến với chủ đề "Vai trò của các tổ chức khu vực trong thúc đẩy xây dựng lòng tin và đối thoại trong ngăn ngừa xung đột" sẽ nâng tầm các sáng kiến của Việt Nam, không chỉ với riêng ASEAN mà còn đóng góp vào duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, mà cụ thể là trong việc thúc đẩy các biện pháp về xây dựng lòng tin, đối thoại để phòng ngừa, giải quyết xung đột.
Thông qua sự kiện này, Việt Nam muốn khẳng định cam kết, nỗ lực của mình trong giải quyết các thách thức toàn cầu đang đặt ra với cộng đồng quốc tế.
Đặc biệt, việc Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chủ trì phiên thảo luận chính là sự khẳng định ở cấp cao nhất về chủ trương, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
