Duy trì và phát triển nhãn hiệu chứng nhận "Bưởi Đại Minh" của huyện Yên Bình

Bưởi Đại Minh.

Theo số liệu thống kê của Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Yên Bình đến năm 2018, toàn huyện có trên 1.700 ha cây ăn quả, trong đó có 600 ha bưởi Đại Minh, tập trung chủ yếu tại 2 xã là xã Đại Minh với gần 400 ha và xã Hán Đà, còn lại được trồng rải rác ở hầu hết các xã, thị trấn trong huyện. Năng suất bưởi bình quân của toàn huyện đạt 10,5 tấn/ha.

Nhận thấy đây là giống bưởi quí, có giá trị kinh tế cao và là cây trồng chủ lực của huyện. Trong thời gian qua tỉnh Yên Bái và huyện Yên Bình đã kết hợp với các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Rau Quả và Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, tiến hành các nghiên cứu, đưa ra các biện pháp kỹ thuật nâng cao năng suất, chất lượng, mở rộng diện tích và thị trường tiêu thụ bưởi Đại Minh. Các đề tài, dự án nghiên cứu về: bình tuyển cây đầu dòng, nhân giống, kỹ thuật chăm sóc, thụ phấn chéo, phòng trừ sâu bệnh, khai thác và bảo tồn nguồn gen... đã đem lại hiệu quả kinh tế rõ nét, đưa năng suất bưởi Đại Minh từ 10 tấn/ha năm 2010 lên 24 tấn/ha năm 2018, nhờ đó mà xã Đại Minh, xã Hán Đà đã có thu nhập đáng kể từ cây bưởi: Năm 2010 doanh thu mới chỉ đạt 14 tỷ đồng, nhưng đến năm 2018 đạt 70 tỷ đồng, cho hiệu quả cao gấp 1,5 - 2 lần so với một số loại cây ăn quả khác. Với kết quả trên cho thấy người dân xã Đại Minh, Hán Đà đã thay đổi tư duy và rất chú trọng đến việc áp dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng bưởi Đại Minh.

Trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu về bưởi Đại Minh cho thấy có sự liên quan về phân bố cây bưởi và chất lượng đến một số vùng sinh thái đặc thù thuộc huyện Yên Bình. Đây là cơ sở để xây dựng vùng mang Nhãn hiệu Công nghiệp cho bưởi Đại Minh nhằm thúc đẩy sản xuất bưởi thành vùng hàng hóa và quản lý tốt hơn chất lượng, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường thông qua bộ nhận diện nhãn hiệu, nâng cao hiệu quả thu nhập cho người sản xuất và giữ gìn, phát huy giá trị của sản phẩm. Năm 2015 - 2016, Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện đã chủ trì thực hiện dự án: “Xác lập quyền đối với Nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” cho sản phẩm bưởi quả huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái” với kết quả đạt được của dự án là:

- Đã xác định các yếu tố ngoại cảnh ảnh hưởng đến chất lượng đặc thù của bưởi Đại Minh và lập bản đồ địa lý khu vực trồng bưởi Đại Minh, làm cơ sở khoanh vùng đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh”.

- Đã tổ chức tập thể đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh”;

- Đã xác định được các tiêu chí chứng nhận sản phẩm bưởi Đại Minh, gồm có: Ngoại hình của quả bưởi Đại Minh: Quả có hình tròn dẹp, khi chín vỏ quả có màu vàng đến vàng thẫm; Trọng lượng quả trung bình đạt 0,8kg/quả; chiều cao trung bình quả 11,45cm; đường kính trung bình quả 11,06 cm; tỷ lệ phần ăn được 56 - 59%; Số múi trên quả từ 13-15 múi, múi bưởi đều, tép mọng nước và ráo, ngọt mát, có hương thơm đặc biệt của bưởi. Một số thành phần sinh hóa chính của Bưởi Đại Minh (trung bình), gồm: Độ Brix 11,190; Tỷ lệ chất khô 12,2%; Axít hữu cơ 0,11%; Đường tổng số 7,85%; Vitamin C 90,46 mg/100gam; Xenluloz 17,19 g/100 gam.

- Để quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” đảm bảo đúng theo các quy định hiện hành của nhà nước, Ủy ban nhân dân huyện Yên Bình (Chủ sở hữu nhãn hiệu chứng nhận Bưởi Đại Minh) đã ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Bưởi Đại Minh và đã thiết kế được mẫu Nhãn hiệu chứng nhận Bưởi Đại Minh.

Với sự nỗ lực của Chính quyền địa phương sản phẩm bưởi Đại Minh, huyện Yên Bình chính thức được dán nhãn hiệu bảo hộ để giới thiệu với người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Để đánh giá cụ thể hơn sau 2 năm được cấp nhãn nhiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Văn Hiền - Bí thư Đảng ủy xã Đại Minh và được biết: từ khi sản phẩm bưởi Đại Minh được cấp nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” giá trị sản phẩm quả bưởi Đại Minh đã được nâng lên rõ rệt, từ chỗ người dân thường thu hái bán nhỏ lẻ, đến nay các thương lái trên cả nước đã đặt hàng, nhận bao tiêu sản phẩm cả vườn bưởi cho người dân. Đến năm 2018 trên toàn xã có đến 90% các hộ trong xã tham gia trồng bưởi, doanh thu toàn xã năm 2018 đạt xấp sỉ 50 tỷ đồng, giá bán sản phẩm quả bưởi loại A hiện nay giao động từ 35.000 - 40.000 đồng/quả.

Để đẩy mạnh thương hiệu bưởi Đại Minh nhằm giới thiệu, tôn vinh vùng bưởi quý đến người tiêu thụ. Năm 2017, Ủy ban nhân dân tỉnh và huyện Yên Bình, chính quyền xã Đại Minh đã tổ chức Lễ hội “Bưởi Đại Minh và đua thuyền trên hồ Thác Bà” với các hoạt động đặc sắc như: Lễ khai mạc; phiên chợ quê; hội thi bóc bưởi, trình bầy bưởi, các sản phẩm từ quả bưởi... Trong đó điểm nhấn của Lễ hội “Bưởi Đại Minh và đua thuyền trên hồ Thác Bà” là Hội chợ quê trưng bầy các sản vật địa phương của 25 xã, thị trấn với 25 gian hàng. Riêng xã Đại Minh có thêm 15 gian hàng trưng bầy những quả bưởi hái trên những cây bưởi hàng trăm năm tuổi được gắn nhãn mác và cây bưởi giống được trưng bầy và giới thiệu với du khách. Lễ hội được duy trì 2 năm một lần và theo kế hoạch đến tháng 10 năm 2019 lễ hội lần thứ 2 sẽ được tổ chức tại xã Đại Minh.

Đồng chí Bí thư xã cũng cho biết để nâng cao chất lượng bưởi Đại Minh hơn nữa, năm 2018 trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã triển khai dự án khoa học công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu xây dựng chuỗi liên kết, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm bưởi Đại Minh đạt tiêu chuẩn VietGAP trên địa bàn huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái”, mô hình được triển khai trên 50 ha, thời gian thực hiện từ 2018 - 2020, kết quả của mô hình sẽ là tiền đề quan trọng để tiếp tục nâng cao thương hiệu bưởi Đại Minh, từng bước đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất cho các hộ dân trồng bưởi, mô hình đạt tiêu chuẩn VietGAP sẽ là tiền đề để nhân rộng trên toàn địa bàn trong chuỗi liên kết sản phẩm. Tuy nhiên, vẫn còn một vài hộ dân chưa quan tâm đúng mức tới thương hiệu bưởi Đại Minh trong việc quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh”, với trách nhiệm của địa phương sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động để người dân từng bước thay đổi nhận thức trong sản xuất và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh”.

Đi cùng ông Phạm Văn Hiền - Bí thư đảng ủy xã Đại Minh, chúng tôi đến thăm vườn bưởi Đại Minh nhà anh Nguyễn Văn Địch tại thôn Minh Thân, xã Đại Minh có diện tích trên 1ha trồng bưởi, trao đổi với chủ hộ cho thấy sau khi được cấp nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” giá trị của quả bưởi Đại Minh đã được nâng lên. Để duy trì và phát triển được nhãn hiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh”, anh cho biết hộ gia đình và người dân trong xã đang quan tâm và hướng tới sản xuất bưởi có chất lượng cao hơn nữa, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường. Hiện hộ gia đình anh cũng đang tham gia thực hiện dự án khoa học áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP và đến vụ bưởi năm nay, sản phẩm bưởi của gia đình anh, các hộ tham gia ngoài dán logo bưởi Đại Minh, còn được dán tem truy xuất nguồn gốc, anh tin tưởng giá trị của cây bưởi Đại Minh sẽ còn được cao hơn nữa.

Với sự nỗ lực quyết liệt của chính quyền địa phương, người dân, nhãn nhiệu chứng nhận “Bưởi Đại Minh” đã và đang trở thành một sản phẩm có thương hiệu mạnh trên thị trường trong và ngoài tỉnh, góp phần thúc đẩy nhanh tiến độ xã Đại Minh trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2020./.